وزن پارچه در لغت به ظرافت یا سنگینی پارچه و تراکم ساختار آن اشاره دارد. از دیدگاه یک متخصص نساجی، به وزن یک یارد یا یک متر پارچه اشاره دارد. معمولاً بر حسب اونس در یارد مربع پارچه یا گرم بر متر مربع بیان می شود. طراحان لباس باید با این اصطلاح آشنایی داشته باشند، چراکه وزن پارچه تاثیر زیادی بر ایست پارچه، نحوه دوخت آن و کاربردش برای لباس های مختلف دارد. برای اینکه بتوانید بهترین طراحی مد را ارائه دهید، آشنایی با تک تک این اصطلاحات امری ضروری خواهد بود.

وزن پارچه چگونه محاسبه می شود؟

استاندارد معمول برای وزن کردن پارچه، جی اس ام یا گرم بر متر مربع است. یک استاندارد رایج دیگر اونس در هر یارد مربع است. یعنی این موضوع بر حسب گرم در متر مربع یا بر حسب اونس در یارد محاسبه می شود.به عبارتی، باید محاسبه کرد که یک تکه پارچه یک متر مربعی چقدر وزن دارد و بازده نهایی را وزن پارچه می نامند.  وزن کردن پارچه می تواند تحت تأثیر نوع الیاف مورد استفاده، تراکم الیاف، بافت پارچه، نوع بافندگی مورد استفاده، کشش در حین بافندگی و غیره باشد. همانطور که اشاره شد، وزن کردن پارچه یکی از عناصر مهم در طراحی مد به شمار می رود و از این، دسته بندی های مختلفی دارد که در ادامه به آن می پردازیم.

طبقه بندی وزن پارچه

وزن پارچه 4 اونس یا کمتر، پارچه سبک وزن در نظر گرفته می شود. وزن پارچه بیش از 4 تا 5 اونس وزن متوسط محسوب می شود. پارچه های بالاتر از 5 اونس استاندارد، پارچه های متوسط و سنگین هستند. یک پارچه متوسط سنگین مانند پارچه گاباردین می تواند وزنی برابر با 8 اونس یا 220 گرم در متر مربع داشته باشد. پارچه سنگین تر از 10 اونس در هر یارد، یک پارچه سنگین در نظر گرفته می شود.

نوعی وزن سنج پارچه نساجی در صنعت نساجی وجود دارد که وزن پارچه را به طور دقیق تعیین می کند. این در صنعت مد و طراحی مهم است زیرا این موضوع می تواند هزینه یک پارچه را تعیین کند، در حالی که همه چیزهای دیگر با هم برابر هستند. وزن پارچه هر چه سنگین تر باشد معمولاً گران تر است.

نام پارچه در وزن های مختلف

بر اساس کتاب تکنیک‌ های خیاطی حرفه ‌ای برای طراحان مد، پارچه‌ ها را می ‌توان به دو دسته شفاف، سبک، متوسط، متوسط رو به بالا، سنگین و بسیار سنگین تقسیم کرد. البته دسته بندی های مختلفی برای وزن کردن پارچه وجود دارد و ممکن است یک طراح مد از دسته بندی دیگری برای تقسیم پارچه ها بر اساس وزن استفاده کند، اما مهم این است که ما از این تفاوت ها آگاه باشیم.

پارچه های شفاف

توری های ظریف، ارگانزا، توری، ویل، کتانی دستمال، کامبریک، کنف، کتابل شل بافت و … در دسته پارچه های بسیار سبک یا چارچه های شفاف قرار می گیرند.

پا رچه سبک

پارچه ابریشمی، ویل و سایر پارچه های پنبه ای سبک وزن، ژرژت، ساتن ابریشم، ریون نازک، ساتن نازک و ابریشم، تافته، چارموز ابریشم و … جزو پارچه های سبک محسوب می شوند.

پا رچه های با وزن متوسط

جین سبک، کتان، پارچه گرمکن، دوپیونی ابریشم، کرپ پشمی و سایر پشم‌های با وزنه متوسط در این دسته جای می گیرند.

پارچه های متوسط رو به سنگین

پارچه های اثاثه یا لوازم داخلی، نمد، پشم گوسفندی، پارچه پشمی راه راه، خز مصنوعی، چرم مصنوعی، جیر مصنوعی، مواد پوشش پشم، پارچه ابریشمی و… در دسته پارچه های متوسط رو به بالا هستند.

پارچه های سنگین

جین، چرم سنگین، جیر، و کرباس پارچه های سنگین محسوب می شوند.

چرا وزن پارچه مهم است؟

آگاهی از وزن پارچه فقط برای متخصصان و طراحان مد حرفه ای نیست، بلکه برای من و شمایی که تازه شروع به آموزش طراحی لباس کرده ایم یا حتی آنهایی که که فقط گهگاهی در خانه خیاطی می کنند هم اهمیت دارد. دانستن این موضوع برای درک راه‌ حل ‌هایی برای پرسش ‌هایی ضروری است، مانند اینکه پارچه چگونه رفتار می‌ کند، اینکه آیا دوخت ما با این وزن از پارچه، نتیجه ای زیبا ایجاد می‌کند، آیا با این وزن پارچه، روی بدن زیبا می ایستد، آیا دو پارچه هنگام اتصال به هم خوب عمل می‌کنند یا نه. این یکی از ملاحظات اولیه برای هر طراح لباس است. هنگام جستجوی سوزن مناسب برای دوخت، انتخاب بهترین رابط برای استفاده، تراکم کوک ها برای استفاده برای گلدوزی ماشینی، هنگام تصمیم گیری در مورد روکش سجاف مناسب و…، دانستن وزن پپارچه به کمک طراح مد می آید. در ارتباط با نکات مهم برای برش مناسب پارچه هم در ادامه صحبت خواهیم کرد.

هنگام طراحی لباس، اگر وزن پارچه‌ ای را که می ‌خواهید طرح خود را با آن بدوزید، بدانید، می ‌توانید تعیین کنید که سیلوئت لباس چگونه به نظر می ‌رسد، خلاقیت شما چقدر کامل به نمایش در می آید و به چه میزان پارچه نیاز دارید. اگر از پارچه سبک استفاده می ‌کنید، به اندازه پارچه‌ ای با وزن متوسط، توپری و ایستِ قوی نخواهید داشت. برخی از پارچه ‌های سبک حتی ممکن است نازک به نظر برسند، بنابراین برای تکمیل طراحی لباس خود به پارچه بیشتری نیاز خواهید داشت.

مقایسه برندها، انواع پارچه ها:

هنگام خرید پارچه، اگر وزن پارچه های مختلف برندهای رقابتی را دارید، می توانید آنها را با هم مقایسه کنید. اگر همه چیز برابر بود، پارچه ای با وزن پارچه بالاتر بخرید. همچنین می توانید بین انواع پارچه مشابه مقایسه کنید تا ببینید کدام یک برای پروژه شما مناسب تر است.

پارچه متراکم تر و بادوام تر:

هر چه وزن پارچه بیشتر باشد، پارچه سنگین تر و متراکم تر خواهد بود. هر چه وزن پارچه بیشتر باشد بافت بادوام بیشتری دارد و برای استفاده های سنگین و سخت مناسب تر است.

ساختار خوب:

 وزن پارچه بالاتر همچنین نشان دهنده ثبات بیشتر است، بنابراین اگر لباسی با ساختار بیشتر می خواهید باید این نوع پارچه ها را انتخاب کنید.

شفافیت:

وزن پارچه نیز نشانه ای از شفاف بودن یا نازک بودن پارچه است. پارچه سنگین، قطعا مات تر است. پارچه های سبک ممکن ا ست تا حدی شفاف باشند.

تعیین تراکم دوخت

در گلدوزی با چرخ خیاطی وزن پارچه هنگام انتخاب طرح و نخ دوخت بسیار مهم است. تراکم دوخت در درجه اول به این موضوع بستگی دارد. پارچه های بسیار ظریف و سبک وزن دوخت با شدت بالایی ندارند و ممکن است چروک شوند و حتی پاره شوند. بنابراین، برای طرح ها و گلدوزی های سنگین  و پیچیده، باید از پارچه های سنگین تر استفاده کرد.

دوخت با توجه به وزن پارچه

هنگام دوخت با پارچه هایی با وزن های مختلف، طول کوک ها باید تنظیم شود. هرچه پارچه سنگین‌ تر باشد، کوک ها هم باید طولانی‌ تر باشد. هر چه پارچه سبک تر باشد، کوک ها کوتاه تر است.

سوزن چرخ خیاطی باید به درستی با وزن پارچه سازگاری داشته باشد تا از سوراخ شدن یا رد شدن کوک یا چروکیدگی جلوگیری شود. معمولاً یک سوزن تیز می تواند بیشتر پارچه ها را بدوزد (با وزن های مختلف) اما گاهی پیش می آید که برای یک پارچه و طرح خاص، شما باید شماره سوزن ها را تغییر دهید – سوزن 60/8 یا 70/10 معمولاً برای پارچه های سبک وزن نازک مناسب است تا از گیر کردن یا سوراخ شدن آن جلوگیری شود. برای پارچه های سنگین از سوزن 110/16 یا 120/20 یا بالاتر استفاده کنید. بهترین سوزن برای دوخت پارچه های با وزن متوسط ​​70/10 و 80/12 و 90/14 است.

اتصال پارچه هایی با با وزن های مختلف

در خیاطی و برای اجرای کردن برخی طراحی های مد خاص، باید انواع مختلف پارچه را به هم بچسبانید؛ اما اگر دقت نکنید ممکن است این کار برایتان مشکل ساز شود. اگر به این موضوع توجه نداشته باشید، این کار می‌تواند واقعاً عجیب و غریب و پیچیده شود. همیشه بهتر است پارچه هایی با وزن یکسان را با هم جفت کنید. هنگامی که یک پارچه سبک وزن را با یک پارچه سنگین وزن با تراکم بالا ترکیب می کنید، درز ممکن است ظاهر خوبی پیدا نکند. پارچه سبک ممکن است بیش از حد به داخل کشیده شود که منجر به کم آمدن پارچه می شود. راه حل این است که آن را کمی طولانی تر از پارچه سنگین تر برش دهید. اگر پارچه اضافی آمد، باید آن را در داخل درز قرار دهید.